Giảm 50% mức hưởng BHXH 1 lần và giảm số năm đóng BHXH có khả thi?

Vừa qua để hạn chế tình trạng, người tham gia BHXH nhận 1 lần khi nghỉ việc. Thì các cơ quan chức năng đã đưa ra một số giải pháp, trong đó có đề xuất giảm 50% mức hưởng BHXH 1 lần của Bộ lao động thương binh và xã hội.

Cụ thể. người lao động chưa đến tuổi nghỉ hưu mà sau một năm không tham gia BHXH, có nguyện vọng nhận BHXH 1 lần. Nếu đề nghị hưởng BHXH một lần thì mức hưởng cho mỗi năm đóng BHXH bằng một lần mức tiền lương bình quân tháng đã đóng BHXH.

Trường hợp người lao động đã đến tuổi nghỉ hưu nhưng không đủ điều kiện hưởng lương hưu hằng tháng, hoặc mắc bệnh hiểm nghèo, hoặc ra nước ngoài để định cư hợp pháp thì mức hưởng cho mỗi năm đóng BHXH bằng hai lần mức tiền lương bình quân tháng đã đóng BHXH…

Tuy chỉ là đề xuất, nhưng trong thời gian qua, nhiều lao động đã có nhiều ý kiến không đồng tình, vì họ cho rằng số tiền đóng vào quỹ BHXH thì khi cần họ được quyền rút ra, không có lý do gì phải mất 50% !?. Đa phần ý kiến người lao động điều mong muốn khi nghỉ việc nhận được tiền trợ cấp BHXH 1 lần để trang trải cuộc sống trước mắt.

Vậy đề xuất giảm 50% mức hưởng BHXH 1 lần liệu có khả thi, khi nhiều lao động tỏ ra không đồng tình?

Ngày 27-6-2021. Bộ Tư pháp vừa hoàn thành báo cáo thẩm định đề nghị xây dựng Luật Bảo hiểm xã hội sửa đổi do Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội trình. Theo đó, Bộ Tư pháp đã đưa ra một số khuyến cáo đối với đề xuất giảm 50% mức hưởng nếu rút bảo hiểm xã hội một lần và vấn đề giảm năm đóng bảo hiểm xã hội để hưởng lương hưu từ 20 năm xuống 15 năm.

Bộ Tư pháp cho rằng Luật BHXH năm 2014 đã quy định cụ thể, chặt chẽ các trường hợp người lao động được hưởng BHXH một lần. Việc ban hành Nghị quyết 93/2015 của Quốc hội về sửa Điều 60 của Luật BHXH trước đây chỉ mang tính chất tạm thời, xuất phát từ thực tế đời sống và nguyện vọng của người lao động có thời gian đóng ngắn, có nhu cầu nhận BHXH một lần để trang trải cuộc sống trước mắt.

Bên cạnh đó, việc triến khai công tác thông tin, tuyên truyền, giải thích chính sách chưa được quan tâm đúng mức, kịp thời nên người lao động chưa hiểu được hết ý nghĩa, mục đích của các quy định mới của Luật Bảo hiểm xã hội năm 2014, đặc biệt là quy định về giải quyết bảo hiểm xã hội một lần.

Nếu thực hiện giải pháp giảm 50% mức hưởng BHXH 1 lần có thể dẫn đến mức hưởng BHXH một lần thấp hơn so với mức hưởng hiện nay. “Do đó, để tránh gây ra những phản ứng xã hội không tốt như trường hợp Luật BHXH năm 2014, đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo nghiên cứu, đánh giá kỹ tác động chính sách, nhất là về lộ trình giải quyết chế độ BHXH một lần, tránh gây ra tâm lý hoang mang cho người lao động. Từ đó đề xuất giải pháp khả thi, hiệu quả, hợp lý…”, báo cáo của Bộ Tư pháp đề xuất.

Đối với đề xuất giảm thời gian đóng vào quỹ bảo hiểm xã hội từ 20 năm xuống 15 năm để nhiều người hưởng lương hưu.

 Bộ Tư pháp cho rằng giải pháp này sẽ góp phần thúc đẩy gia tăng số lượng người sau độ tuổi nghỉ hưu được hưởng lương hưu, phù hợp với tinh thần, mục tiêu của Nghị quyết 28 của Ban chấp hành Trung ương Đảng về các chính sách bảo hiểm xã hội.

Đây là một trong những chính sách lớn, ảnh hưởng trực tiếp đến quyền lợi của người lao động và đảm bảo cân đối quỹ bảo hiểm xã hội. Tuy nhiên, Bộ Tư pháp cho rằng nếu đóng với thời gian ngắn, mức lương hưu người lao động nhận được thấp, có thể không đảm bảo mức sống tối thiểu cho người lao động khi nghỉ hưu và có thể dẫn đến nguy cơ phải điều chỉnh lương hưu đối với người có lương hưu thấp trong tương lai, tạo gánh nặng cho ngân sách nhà nước.

Trong khi đó, dự thảo báo cáo đánh giá tác động chính sách chỉ mới đưa ra các nhận xét chung chung, chưa phân tích kỹ các tác động chính sách, nhất là tác động về kinh tế – xã hội, chưa làm rõ tỉ lệ lương hưu tương ứng như thế nào với thời gian đã giảm dần (giữ nguyên mức hưởng 45% như hiện hành hay giảm xuống tỉ lệ nào mà vẫn đảm bảo điều kiện sống của người lao động). Do đó, để đảm bảo tính khả thi, Bộ Tư pháp đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo bổ sung đánh giá tác động của chính sách này.