Chế độ BHXH tự nguyện: Tổng hợp các thông tin cho người mới tham gia

BHXH tự nguyện đây là chính sách của Nhà nước nhằm hỗ trợ những người không thuộc diện tham gia BHXH bắt buộc mà vẫn có thể hưởng nhiều quyền lợi. Dưới đây là một số thông tin có ích cho người mới tham gia BHXH tự nguyện

I. Bảo hiểm xã hội tự nguyện là gì?

Bảo hiểm xã hội tự nguyện: là hình thức bảo hiểm do Nhà nước tổ chức mà người tham gia được lựa chọn mức đóng, phương thức đóng tùy theo khả năng thu nhập của mình. 

Theo quy định tại Khoản 4, Điều 2, Luật Bảo hiểm xã hội năm 2014, công dân Việt Nam từ đủ 15 tuổi trở lên, không thuộc đối tượng tham gia BHXH bắt buộc thì có thể tham gia BHXH tự nguyện.

 Được hỗ trợ tiền đóng BHXH: Người tham gia BHXH tự nguyện sẽ được Nhà nước hỗ trợ mức đóng BHXH theo tỷ lệ phần trăm theo mức chuẩn hộ nghèo như sau:

• Hỗ trợ 30% nếu thuộc diện hộ nghèo.
• Hỗ trợ 25% nếu thuộc hộ cận nghèo.
• Hỗ trợ 10% đối với các đối tượng khác.

Thời gian hỗ trợ tùy thuộc vào thời gian tham gia BHXH tự nguyện, thực tế nhưng không quá 10 năm.

II. Bảo hiểm xã hội tự nguyện gồm các chế độ nào?

Theo quy định tại Khoản 2, Điều 4, Luật Bảo hiểm xã hội năm 2014, Chế độ BHXH tự nguyện gồm có 2 chế độ chính là hưu trí và tử tuất.

Khi tham gia BHXH tự nguyện, đáp ứng đủ điều kiện nhất định sẽ được hưởng quyền lợi như sau:

1. Một là, được hưởng lương hưu trí

– Người tham gia chế độ Bảo hiểm xã hội tự nguyện sẽ được hưởng lương hưu hàng tháng nếu:

• Nam đủ 60 tuổi, nữ đủ 55 tuổi.
• Đủ 20 năm đóng BHXH trở lên.
• Theo Nghị định 135/2020/NĐ-CP lộ trình tăng tuổi hưu đối với nam mỗi năm là 03 tháng, đối với nữ là 04 tháng. Đến năm 2028 là 62 tuổi đối với nam và đến 2035 là 60 đối với nữ.

– Nếu người tham gia BHXH chưa đủ thời gian 20 năm thì được đóng BHXH cho đến khi đủ 20 năm để hưởng lương hưu hàng tháng. 

– Trong thời gian hưởng Hưu trí, người tham gia BHXH tự nguyện sẽ được cấp thẻ BHYT miễn phí. Mức hưởng BHYT tương ứng sẽ là 95% chi phí khám, chữa bệnh.

– Bên cạnh lương hưu, người dân có thể được hưởng trợ cấp 01 lần nếu thời gian đóng BHXH cao hơn số năm tương ứng với tỷ lệ hưởng lương hưu tối đa – 75%. Theo đó, mức trợ cấp một lần được tính căn cứ theo số năm đóng BHXH cao hơn số năm tương ứng với tỷ lệ hưởng lương hưu tối đa – 75%. Cứ mỗi năm đóng BHXH được tính bằng 0.5 mức bình quân tháng lương đóng BHXH.

2. Hai là, chế độ Tử tuất

+ Trợ cấp tuất một lần

Đối với người đang đóng BHXH tự nguyện, đang bảo lưu thời gian đóng BHXH hoặc đang hưởng lương hưu mà không may qua đời thì thân nhân sẽ được hưởng trợ cấp tuất một lần. Mức hưởng được tính căn cứ theo Khoản 2, Khoản 3, Điều 81 Luật Bảo hiểm xã hội 2014.

+  Trợ cấp mai táng

Ngoài chế độ tử tuất một lần. Khi người tham gia BHXH tự nguyện từ đủ 60 tháng trở lên hoặc đang hưởng lương hưu mà không may qua đời thì người lo thủ tục mai táng sẽ được nhận trợ cấp mai táng bằng 10 lần lương cơ sở.

3. Hưởng BHXH 1 lần

Ngoài 02 chế độ chính nêu trên thì người tham gia BHXH tự nguyện có thể nhận trợ cấp một lần

III. Mức đóng Bảo hiểm xã hội tự nguyện như thế nào?

Theo Khoản 2, Điều 87 của Luật Bảo hiểm xã hội năm 2014, mức đóng BHXH tự nguyện bằng 22% mức thu nhập do mình lựa chọn. Trong đó, mức thu nhập tháng làm căn cứ đóng tối thiểu bằng mức chuẩn hộ nghèo đối với khu vực nông thôn (700.000 đồng), tối đa bằng 20 lần lương cơ sở.

Ví dụ: Người tham gia, không thuộc hộ nghèo hoặc cận nghèo chọn mức thu nhập đóng là 700,000 thì số tiền đóng 1 tháng được tính như sau:

(700,000 x 22%) – (700,000 x 22% x 10%) = 138,600đồng/ tháng

IV. Mức hưởng BHXH tự nguyện?

1. Mức hưởng chế độ hưu trí

Theo Điều 74 của Luật Bảo hiểm xã hội năm 2014, mức lương hưu hàng tháng tính như sau:

Lương hưu = Tỷ lệ hưởng x Bình quân thu nhập tháng đóng BHXH.

Tỷ lệ hưởng như sau:

– Nếu nghỉ hưu trong khoảng thời gian từ 1/1/2021 – 31/12/2021: Tham gia BHXH đủ 19 năm thì được hưởng 45%, sau đó cứ thêm mỗi năm thì cộng thêm 2%, tối đa 75%.

– Nếu nghỉ hưu trong từ 1/1/2022 trở đi: Tham gia BHXH đủ 20 năm thì được hưởng 45%, sau đó cứ thêm mỗi năm thì cộng thêm 2%, tối đa 75%.

2. Mức hưởng trợ cấp hưu

Theo Điều 74 của Luật Bảo hiểm xã hội năm 2014, trợ cấp một lần được tính như sau: Mỗi năm người tham gia BHXH tự nguyện đóng cao hơn số năm tương ứng tỷ lệ hưởng lương hưu 75% được tính bằng 0,5 tháng mức bình quân thu nhập tháng đóng BHXH.

Mức hưởng khi hưởng Bảo hiểm xã hội một lần (Điều 77 Luật Bảo hiểm xã hội năm 2014):

• 1,5 tháng mức bình quân thu nhập tháng đóng BHXH đối với những người tham gia BHXH trước 2014.
• 2 tháng mức bình quân thu nhập tháng đóng BHXH đối với những người tham gia BHXH từ 2014 trở đi.
• Người dân đóng BHXH tự nguyện chưa đủ 1 năm thì hưởng mức bằng số tiền đã đóng, tối đa bằng 2 tháng mức bình quân thu nhập tháng đóng BHXH.

3. Chế độ tử tuất đối với người tham gia BHXH tự nguyện?

    Trợ cấp mai táng (Theo Điều 80 Luật Bảo hiểm xã hội năm 2014)

Trợ cấp mai táng tính bằng 10 lần lương cơ sở cho những người đóng đủ 60 tháng trở lên hoặc đang hưởng lương hưu.

4. Trợ cấp tuất (Theo Điều 81 Luật Bảo hiểm xã hội năm 2014)

Người tham gia BHXH tự nguyện đang bảo lưu thời gian đóng BHXH mà không may qua đời thì thân nhân được hưởng trợ cấp tuất bằng:

• 1,5 tháng mức bình quân thu nhập tháng đóng BHXH đối với những người tham gia BHXH trước 2014.
• 2 tháng mức bình quân thu nhập tháng đóng BHXH đối với những người tham gia BHXH từ 2014 trở đi.
• Người dân đóng BHXH tự nguyện chưa đủ 1 năm thì hưởng mức bằng số tiền đã đóng, tối đa bằng 2 tháng mức bình quân thu nhập tháng đóng BHXH.
• Tối thiểu 3 tháng mức bình quân thu nhập tháng đóng BHXH nếu tham gia cả BHXH bắt buộc và BHXH tự nguyện.

Nếu người tham gia BHXH tự nguyện đang hưởng lương hưu mà không may qua đời thì thân nhân được hưởng trợ cấp tuất bằng:

• 48 tháng lương hưu nếu qua đời trong 2 tháng đầu hưởng lương hưu.
• Cứ hưởng thêm 1 tháng lương hưu thì trợ cấp giảm đi 0,5 tháng nếu qua đời vào những tháng sau đó. Tối thiểu bằng 03 tháng lương hưu hiện hưởng.

Tổng hợp một số thông tin quan trọng về chế độ BHXH tự nguyện để người dân hiểu biết thêm về chế độ này. Bảo hiểm xã hội tự nguyện được ví như “Của để dành” của người tham gia, mang lại nhiều quyền lợi, đặc biệt sau khi hết độ tuổi lao động. Vì vậy, tham gia BHXH tự nguyện là điều cần thiết để đem lại cuộc sống an nhàn hơn về sau